Ұшақтағы интернет қалай жұмыс істейді (және неліктен жұмыс істемейді)
Ұшақта интернет болуы үшін қандай технологиялар қажет және қанша ақша төлеу керек?
Мойындай салайықшы — интернетсіз оңай емес қой. 4-6 сағат ұшу керек болса, онда тіпті сөз жоқ. Осы тұста мынадай сұрақ туады — неліктек 2024 жылы біз әлі күнге дейін ұшақта интернетке кіре алмаймыз? Жалпы кіруге болады, бірақ өзіңіз түсініп отырған шығарсыз — бір гәп бар.
Тарихи анықтама
Негізі ұшақта интернет 2001 жылы пайда болған — бәріміз білетін Boeing компаниясы Connexion деген жүйені ұсынған еді. Антенна сыртқа шығарылып, ұшақ жүйелеріне кедергі келтірмеу борт ішінде арнайы бәсеңдеткіштер орнатылатын. Бұл жүйе аса тарай қойған жоқ, бағасы да қымбатқа шығатын еді.
Неге қазір ұшақта интернетке кіре алмаймыз?
Кіре аласыз, бірақ кейбір нәрселерге назар аудару керек. Ұшар алдында жолсеріктер жолаушыларға мобильді құрылғыларды өшіру керек екенін айтады. Әрине, 2001 жылдан бері көп нәрсе өзгерді және мобильді сигнал навигациялық құрылғыға кедергі келтіре алмайды, сондықтан көп жағдайда бұл өтініштің мәні жоқ. Дегенмен сізге маңызды ақпарат айтқысы келген ұшақ капитанының хабарламасына кедергі болуы мүмкін, сондықтан жолсеріктердің тілін алған жөн.
Неге онда интернеті бар ұшақта отырып көрмедім екен…
Таңғалатын жағдай емес. Қазіргі таңда интернетпен қамтамасыз ететін тек екі технология бар — ATG (air to the ground) және спутниктік байланыс. Бірінші кәдімгі ұялы байланыс негізінде жұмыс істейді, тек ұшақ сигналды қабылдай алуы үшін антеннаны жоғары қаратып қою керек. Бір кемшілігі, әр станциядың жұмыс радиусы 100 шаршы метрден аспайды, жылдамдығы да тұтас борт үшін 10-20 мб-дан көп емес. Теңіз не мұхиттың үстімен жүзіп өткенде де мұндай құрылғыдан пайда жоқ.
Спутниктік байланыстың мүмкіндігі көптеу — жұмыс істеу аумағы кеңірек, теңіз-мұхитқа қарамайды, Wi-Fi-ға кірген әр жолаушының жылдамдығы 12 мб-ға дейін жетеді. Енді неге бәріміз соны қолданбаймыз деген сұрақ бар. Жауабы қарапайым — қымбат (ал бұл билет бағасына әсер еді). Спутниктің қуатын қолданғаннан бөлек, борт ішінде де арнайы құрылғыларды орнату керек, сондықтан әуе компаниясының көбі әзірге бұған бас қатырғысы келмейді.
Ұшақта отырып, интернетке кіру үшін қайда бару керек, ал бағасы қандай
Көп жағдайда борттағы интернет — америкалық әуе компанияларының артықшылығы, мысалы, ол Virgin America және AirTran Airways-тің барлық рейсінде (ал American Airlines 80%-да) бар. Еуропа мен Азия жағдай басқаша, бірақ Lufthansa, Air France, Oman Air, Qatar Airways, SAS және басқаларының көптеген рейсі бұл қызметті ұсына алады. Ресейлік компаниялардан интернет «Аэрофлотта», ал біздікілерден Air Astana-да бар. Барлық рейсте болмаса да, халықаралық рейсте кездесіп жатады.
Кейде интернетке кіру құны билеттің ішіне кіреді (сирек), бірақ көп жағдайда бөлек төлеуді талап етеді. Жайдан-жай емес — егер жалпы жылдамдығы барлық жолаушыға бөлінсе, онда барлығында интернет нашар істегеннен гөрі, шын қажет адамдар ақша төлеп, қызығын көрсін. Әдетте рейстің басынан аяғына дейін интернетке кіре аласың, бірақ кейде бір сағат қана қолдануға болады (кейбіреулері 15 минутқа тегін кіргізеді).
Сонымен қатар, трафиктің белгілі бір көлемін сатып алуға болады — 10$-ға 100 мб делік. Фильм көру үшін бұл, әрине, жеткіліксіз (жылдамдық жағынан да мүмкін емес), бірақ мессенджерге кіруге болады. Air Asia лоукостеріндегі интернет бағасы ең арзан деп айтуға болатын шығар, онда бір жиынтық үшін 1-3$ төлейсің, бірақ жылдамдығы төмен әрі бірнеше мегабайт береді.
Сондықтан ұшу кезінде ішіңіз пыспас үшін көптеген ұшақта (лоукостерлерді айтпағанда) түрлі медиажүйелер бар — әңгіме кино көру, алтын хиттарды тыңдау, қарапайым ойын ойнауда жатыр. Бұның бәрі алдын ала орнатылып қойған дүниелер. Бірақ технологиялар сағат санап дамып жатып, сондықтан жақында бәріміз телегада отырып, дострамызбен трансконтиненталды рейс кезінде де сөйлесе алатын боламыз.
