Бағыттаулар
Кеңестер
Көрген‑білген
Топтамалар
Нұсқаулықтар
Бағыттаулар
Кеңестер
Көрген‑білген
Топтамалар
Нұсқаулықтар
Ұшақта отырып ұйқыға кету: өте көп кеңес

Ұшақта отырып ұйқыға кету: өте көп кеңес

Қысқасын қайырайық. Алдыңызда — ұшақта отырып тәтті ұйқыға батуға қатысты алпауыт лайфхактар топтамасы.

Әлемнің түкпір-түкпіріне ұйқысы қанып, демалып ұшып келетін достарыңызға қызығасыз ба? Айналадағы адамдар мен тар креслоға назар аудармай қалай ұйықтап қалуға болатынын түсінбейсіз бе? Қысқасын қайырайық. Алдыңызда — ұшақта отырып тәтті ұйқыға батуға қатысты алпауыт лайфхактар топтамасы.

Түнгі рейсті таңдаңыз
 
Ұйқыға кетудің ең оңай жолы — төсекке жатын үйреншікті кезде ұшу. Биологиялық сағаттарыңыз жүріп тұр ғой, сондықтан ағзаңыз қай уақытта ұйықтау керек екенін шамамен өзі-ақ біледі. Сондықтан кешкі, түнгі немесе ертемен ұшатын таңғы рейстерді таңдаңыз.Ұшаққа қатты шаршап мінсеңіз де кресло отырып-ақ ұйқыға кетуіңіз мүмкін.
Ұйықтайтын кез болды деп ойлаңыз
 
Рейстер кестесі біздің өмір ритмімізге дәлме-дәл келмейтіндіктен, күндіз ұшқан кезде жай ғана шаршаудан бөлек айлаға көшу керек. Мысалы, ұшуға бір күн қалғанда әдеттегіден аз ұйықтаңыз (кеш жатқаннан гөрі ертерек тұрған дұрыс: осылайша ұйқысыз жүрген уақытыңыз көбейеді).

Ұшақта отырып ұйықтауға жайғаспас бұрын әдеттегі кешкі жораларыңызды жасауды ұмытпаңыз: тіс тазалап, кітап оқып, сүйікті жұмсақ ойыншығыңызды құшақтап алыңыз.

 

Ұйқыға арналған заттарды алыңыз
 
Ұйықтауға көмектесетін бірнеше зат алсаңыз жеткілікті. Кейбірін сізге бортқа мінгенде беруі мүмкін (тіпті тегін). Алу-алмау өз еркіңізде. 
Беруши
 
Шуды естімеуге арналған аталарымыздың тәсілі. Ол сіздің құлақтарыңыз түрлі дауыстарды естімеуін қамтамасыз етіп, тыныштыққа отырғандай боласыз. Оны алдын ала дәріханадан сатып алыңыз — поролоннан гөрі силиконнан жасалғанын алған дұрыс, әуежайдың ондайдың болуы екіталай. Ұзақ ұшатын рейстерде ұсынатын ұйқыға арналған жиынтықтың ішінде болмауы да мүмкін. Ал поролонның дыбыс өткізбеу қасиеті аса мықты емес.
NC-құлаққап (белсенді түрде шудан сақтайды)
 
Күрделі физикалық процестер бұл құлаққапқа сыртқы дыбыс сигналдарын естіртпеуге мүмкіндік береді. Дыбыс толқынын қағып алып, түрлендіріп, шағылыстырып, инверттелген толқынның пайда болуына себепші болады, ал ол бастапқысын басып тастайды. Тым қиын ба? Шынымен тиімді екеніне сенсеңіз болады.
Плеер/телефон
 
Плеер әрдайым көмекке келеді. Жаныңызға тыныштық сыйлайтын сүйікті әндерді, әлдилейтін классиканы (классикалық музыка ұйқыңыз қашқан кезде шынымен көмектесуі мүмкін — жай ғана ғылыми факт) немесе табиғат дыбыстарын тыңдауға болады.

Тағы бір жақсы нұсқа — сәнге айналған ASMR. Автономды сенсорлық меридионалды әсер арқылы көру немесе есту триггерлері босаңсуға көмектеседі. Сыбырлаған бикештер, пакеттің сыбдыры, кітап беттері мен ұлыған жел дыбысы көп адамға тынышталып, ұйықтап кетуге көмектеседі.
Ұйқыға арналған бетперде
 
Қараңғыда бөлінетін мелатонин гормоны ұйқыға жауап береді. Сондықтан ұйқыға арналған бетперде немесе басқа көзді жабатын заттарды (мысалы, қалпақша немесе қара көзілдірік) пайдалануға болады. Жарықты барынша азайтыңыз — қосымша жарықтандыруды қоспаңыз және смартфон экранына қарамаңыз.
Жамылғы мен жастық
 
Борт ішінде жамылғы мен жастық немесе жолда керек толық жиынтықты ұсынатын шығар. Кейбір әуе компаниялары бортта жаңа жастық пен жамылғы сатып алыңыз деп ұсынады. Қалғандары әдетте таза, бірақ қатты тозған жамылғыларды береді. Ондайды жақтыртпайтын адамдар өз жылы-жұмсақ заттарын бірге ала жүргені жөн.

Қалың шарф пен жемпірлерді жамылғы мен жастықтың орнына қолданыңыз. Оларды жамылып алуға да, мойын мен беліңіздің артына салып жатуға да болады.
Бөтелкедегі су
 
Ұшақта отырғанда міндетті түрде су ішу керек, өйткені биіктікте ағза жердегіге қарағанда тез сусызданады (оның үстіне салондағы құрғақ ауа да бар ғой). Өзіңізді қаншалық жақсы сезінсезің, соншалық тез ұйқыға кетесіз. Суды тексерістен өткеннен кейін сатып алыңыз. Әрине, жолсеріктен су сұрауға болады, бірақ онда суды әкеліп, босаған стаканды әкетіп, енді міне ұйықтаймын дегенше уақыт жоғалтып аласыз. 
Кітап/журнал
 
Ұйықтар алдында кітап оқу да босаңсуға көмектеседі, әсіресе когнитивті психология туралы трактатты оқып отырып, ұйқыға кетуге үйренген болсаңыз. Кітап сөмкеңізге сыймайтын болса, тегін берілетін борт журналын қолыңызға алыңыз — барлық әуе компанияларында ондай журналдар бар.
Ыңғайлы киім
 
Пижама киіп, ұшақтау ұйықтау — утопия дерсің (бірақ кейбіреулер мүлдем қымсынбауы да мүмкін). Бірақ пижамадай ыңғайлы киім киіп шығуға болады. Жып-жылы свитшот, бос тұратын шалбар (иә-иә, дұрыс түсіндіңіз) және жүн шұлық қояндардың суреті бар сүйікті пижамаңызды киіп алғандай рақат сыйлайды.

Бастысы — тар киім кимеңіз, ол қан айналымына кедергі келтіреді (ал бұл тіпті болашақта түрлі салдарға әкеліп соғуы мүмкін).
Ұшар алдында керіліп-созылып алыңыз
 
Біртүрлі кеңес екен демеңіз — тек ұшып бара жатқан кезде емес, оған дейін де созылып алуға болады. Гимнастика немес йога ұзақ бір қалыпта отырғаннан буыныңыз ауыра бастаған кезде пайдалы.
Салондағы жақсы жерге отырыңыз
 
Аяқ қоятын орны кең болатын шұғыл шығу есіктерінің қасындағы орындар — топ-топ-топ. Немесе салон ортасында терезенің қасына жайғасыңыз. Бұның жақсы тұсы — ешкім сізді туалетке бару үшін, аяғын созып алуы үшін немесе он бірінші қатарда отырған тым жақсы бір чихуахуаға қарау үшін мазаламайтын болады.Орынды ақылға салып таңдау үшін SeatGuru сайтын қолданыңыз. Ол кез келген рейстің орындар картасын кқрсетеді. Өзіңіздікін таңдап, ұшақ нөмірін енгізіп немесе уақыты бойынша сәйкес келетінін таңдау керек. Картадағы жасыл орындар — ең жақсысы, қызылы — онша емесі. Сарысы — орташалары, сондықтан жолаушылардың пікірін оқыңыз немесе қалай жайғасамын деп өзінің ойланып көріңіз. Бұл сайт сізді сан соқтырмай, белгілі бір  ұшақтағы жақсы орындарды таңдауға көмектеседі.

Көптеген жолаушы аяқ қоятын жері кең бірінші қатарға отырғысы келеді, оның үстіне мұнда турбуленттілік қатты сезілмейді. Бірақ онда әдетті кішкентай баласы бар ата-аналар отырады, ол бұл жолаушылар кез келгенді жанды оятып жібере алады. Тыныштық керек болса онда отырмассыз.

Ең шеткі орынға жайғассаңыз, сіз үнемі тұрғыза беруі мүмкін, тіпті бірнеше рет сусын сүйрейтін арбада тиіп кетер. Егер сол жерде отырып, ұйықтауға дәмелі болсаңыз, жамылғаны жамылып алыңыз да, тұруға зауқыңыз жоқ екенін көрсетіңіз, аяғыңызды да өтетін жерден аулақ ұстаған жөн.

Ұйықтауға ең ыңғайсыз орын — танымайтын екі адамның ортасында қалу. Бірақ сонда да жайлы жағдай жасауға тырысып көруге болады: мысалы, бетіңізді жеңіл шарфпен бүркеп (тыныс алуға ыңғайлы болатындай), басқалардан тығылып қалғандай болыңыз.
Креслоны шалқайтыңыз
 
Мәселе шалқайып жатып ұйықтау үйреншікті екенін де ғана емес. Креслоны шалқайту арқылы омыртқааралық дискке түсетін салмақ азаяды, солай сіз жайлы ұйқыға кете аласыз.

Егер артта аяғы тым ұзын адам, жеке кеңістігіне қол сұғуға рұқсат етпейтін бикеш немесе соңғы қатарда отырғандықтын тіпті мүлдем ешкім жоқ болса, шыдамды болыңыз. Арқаңызға оралған жемпір, жастық немесе жамылғыны салып қойыңыз — осылайша шалқаймай отырсаңыз да, арқаңыздың қамын жасайсыз. 
Ыңғайланып отырыңыз
 
Өкінішке қарай, ұшақта (әсіресе эконом-класта) жолаушылардың кеңістігі көп емес. Тіпті терезенің қасында отырған бойы ұзын емес адамдардың өзі жайланып отыра алмайды, ал екпетінен жату туралы мүлдем мүмкін емес. Бірақ сонда да ыңғайланып отырып көруге болады.

Тартпа-үстелдің үстіне жиде, жұмсақ сөмке немесе жастықты жайғастырып, басыңызды қойып отыруға болады.
Артқа шалқайып, аяғыңызды алға қарай барынша созуға болады.
Ұшу кезіндегі ең пайдалы зат — U секілді жастық. Оның арқасында отырып ұйықтау деген шытырман оқиғаны мойныңыз жеңіл бастан кешеді. Мегалайфхак: ашылатын тұсын артқа жіберіп, үрілген тұсына иегіңізді қойып отырыңыз. Қасыңызда отырған не ойласа да бәрібір — сіздікі дұрыс. Осының арқасында басыңыз төмен түскеннен не мойыныңыз талып қалғаннан оянып кетпейсіз.

Егер ұшақта бос орын болса, ауысып отыруға болатын-болмайтынын жолсеріктен сұрап біліңіз. Екі креслоға отырып ұйықтау әлдеқайда оңай.
Шынтақша мен аяғыңызды қойып отыруға болатын қолжүгі — сіздің көмекшілеріңіз. Если дене мүшелерін бірдеңеге сүйеп отырсаңыз, биіктікте түсетін салмақ та азаяды. Бұған қоса, тізеңіздің астына жастық қойып отыруға болады. Шұғыл шығу есігінің қасына отырғызды ма? Құтты болсын, ұшақ ұтысын жеңіп алдыңыз. Ол жерде аяқ қоятын жер кең, демек қан айналымы да жақсы болады.
Не істемеген жөн
 
Алда отырған жолаушының орындығына басыңызды тақап қоймаңыз. Ол қимылдаған сайын оянып кетуіңіз мүмкін, тіпті мойныңызға да салмақ түседі.Аяғыңызды айқастырып отырмаңыз. Бұл омыртқаңыз үшін пайдалы емес, қан айналымын да қиындатады.

Арқаныңызды бірдеңе сүйеп отырмасаңыз, алға қарап қисаймаңыз. Бұлай ұйықтау — омыртқааралық диск үшін пайдалы емес.
Дұрыс тамақтаныңыз
 
Кофеин — қас жауыңыз. Өзіңіз түсінесіз ғой. Ұшу кезінде ұйықтап аламын деп ойласаңыз, жолсеріктер тамақтан кейін қуана-қуана ұсынатын кофе пен шайдан бас тартыңыз. Ал тамақтан бас тартудың қажеті жоқ — қарынды тойдырып ұйықтағанға не жетсін!

Ішімдіктен (ол сусыздандырады және бас ауруы мен қатты шөлдеудің себепкері), майлы тамақтан (жүрекке түсетін қысымды көбейтеді, ұшу кезінде сақ болу керек), көп тамақ жеп қоюдан және кока-коладан (сол баяғы кофеин ) аулақ болыңыз.
Қауіпсіздік белдігін тағып алыңыз
 
Мынадай жағдай болды делік: ұшақ биікке көтереліп, табло сөнгеннен кейін сіз белдікті шешіп қойдыңыз. Ұйқыға кетіп, жағдайыңыз керемет. Түсіңізде жүйрік тұлпарға мініп алып, жарқын болашаққа қарай шауып бара жатырсыз. Ал өңіңізде турбуленттілік басталып, табло қайта жанды да, белдікті тағуыңыз үшін жолсерік сізде міндетті түрде оятатын болады.

Айтқынымыз келгені: белдікті шешпеңіз. Тіпті оны тағып отырғаныңыз көрініп тұрсыз (мысалы, жамылғының үстінен тағып алыңыз), сонда сізге ешкім тиіспейді.

Ескертпе

  • Көршіңіздің сөйлескісі келгеніне алданып қалмаңыз, әсіресе әңгімені бірінші бастамаңыз. Егер ол сыныптасының екінші немере ағасының сүйікті пуделі туралы оқиғаның жай-жапсарын айтып бермейінше тынышталмайтын саяхатшылардың бірі болса, бәріне де шыдау керек болды. Ұйықтауды армандамай-ақ қойыңыз.

  • Нонконформист болыңыз және адам аз ұшады-ау деген күндерді таңдаңыз. Сейсенбі кні жұмаға қарағанда жартылай бос ұшаққа отыру ықтималдығы әлдеқайда жоғары.

  • Ароматерапияны ұйымдастырыңыз. Сіздің сүйікті иіссуларыңыз, жастықтағы лаванда майы жақсы демалып, ​тағамның немесе басқа кез келген нәрсенің иісінен тітіркенуді тоқтатуға көмектеседі.

  • Жаныңызда жолсерікке арналған оятудың қажеті жоқ деген белгі бар екеніне көз жеткізіңіз. Көршіңізге өтініш айта аласыз, әрине, бірақ қағазға «Do not disturb» немесе «Don’t wake me up» сияқты әдемі сөз жазып, тауық пен балық арасындағы экзистенциалды таңдау әсерінен ұйқыңыз үзілмейтін болады.

  • Егер сіз қобалжайтын болсаңыз, тынышталуға бағытталған жөн-жорадан бас тартпаңыз. Біреулер ұшақта шоколад жеуі керек, ал басқаларының биікке көтерілу кезінде үш тәтті кәмпиттен кейін ғана жаны жай табады. Тынышталып, босаңсыған кезде ұйықтап кету де оңайырақ.

Ұйықтатын дәрі ішкен дұрыс па?

Әдетте ішпейтін болсаңыз және реакцияңыз қандай екенін білмесеңіз, ішпеген дұрыс. Биіктікте қысым құйқылжып тұратынының әсерінен құлағы ауыратын жандарға да ондай дәріні ішпеу керек.

Кейде балама тәсіл ретінде адамдар мелатонин ішіп жатады. Кейбіреулері тіпті аллергияға қарсы дәріні жұтып жібереді («ұйқы келтірмейді» деген жазуы барын ғана). Бірақ дәрігердің кеңесінсіз ештеңе ішпеген жөн. Аксиома ғой.

Ұшақтағы ұйқы қаншаға созылады?

Әрине, бұл тақырыпқа тағы бір үлкен мақала жазсақ болар еді, бірақ ұйықтаудың бір фазасы бір жарым сағат созылады деп құтылайық. Тым болмаса 90 минут ұйықтап алсаңыз, жағдайыңыз жақсарып, әжіміңіз жайылып, тырнағыңыз бен тісіңіз жарқырай түседі. Одан да көп ұйықтай алсаңыз (ұзақ ұшу керек болғанда, мысалы, Алтант мұхиты арқылы ұшқан кезде басқа бітірер шаруа да болмайды), сізге жететін ешкім жоқ деген сөз.

Тақырып бойынша тағы оқып көріңіз

Көбірек пайдалы