Төлқұжат бақылауы кезінде ұстап қалды: не істеу керек

Әрине, төлқұжат бақылауы кезінде кері қайтарып жібермеуі үшін ешқандай сылтау болмауы керек (бірақ кейде бірдеңені ұмытып кетуіміз де мүмкін). Бірақ өз еліңізден шығып, басқа елге кіру кезінде түрлі себептерге байланысты өткізбей қалуы мүмкін. Неліктен бұлай болады және бұндай жағдайға не істеу керек екенін біліп алайық.

Мені ұшаққа өткізбей жатыр

Ұшар алдында барлық керек құжаттың бар екеніне және қолдану мерзімі асып кетпегеніне көз жеткізу керек — әрине, олардың нағыз құжат болу керек екені айтпаса да түсінікті. Әдетте сіздерді ешкім ажырата алмайтын болса да, сыңарыңыздың паспортымен ұшудың қажеті жоқ.

Тасуға тыйым салынған заттардың болуы немесе багажды лимиттен асырып алғаныңыз үшін сирек жағдайда ғана рейске өткізбеуі мүмкін — мысалы, бір реттік вейп жиынтығын багажға салып кіргіңіз келсе, оларды жай ғана сізден алып қояды. Ал егер тарихи немесе мәдени құнды затыңыз болса, айыппұл салмасын десеңіз рұқсат қағазының қамын ойластырған жөн. Қару-жарақ пен заңға қайшы заттар туралы айтпай-ақ қояйық. 

Шекарадағы жиі кездесетін проблемалар (әсіресе өз еліңізден шығарда) — төленбеген айыппұл мен салықтың болуы, алимент бойынша қарыз, қандай-да бір сот шешімдері. Міндетті тұрде осы нәрсенің бәрін тексеріп алыңыз — мысалы, салық бойынша қарызыңыз бар-жоғын eGov-тан қарауға болады.

Ұшып келдім, бірақ қалаға кіргізбей жатыр

Мүлдем қынжылтатын жағдай — елден ұшарда барлық құжатыңыз тексерістен өтіп, бәрі жақсы болса да, келген жеріңіздің әуежайынан сізді шығармай қалуы. Кіруге рұқсат бермесе, тіпті консулдың өзі көмектесе алмайды — бұл елдегі уәкілетті органдардың шешімі. Кері қайтуға тура келеді, билетке де өзіңіз ақша шығарасыз.

Мұндай жағдайға тап болмау үшін:

• Сұрақ туындамас үшін паспортыңыздың сыртқы бейнесі жақсы болсын ( бәлкім, сіз жасанды паспорт жасап, осылайша бірдеңені жасырғыңыз келген шығар).
• Елге кірмес бұрын кем дегенде алты ай ішінде қолданыс мерзімі шектелмеген болсын — одан да көп уақыт болса тіпті жақсы.
• Паспорттағы суреттің қатты ескірмегені жөн — кем дегенде сіз суреттегідей көрінуіңіз керек.
• Жергілікті ІІМ-нің сайтына кіріп, бара жатқан елдегі ереже мен шектеулерді қарап шығыңыз.
• Сіз баратын ел қандай да бір жанжалға келіп қалған мемлекетке бармай-ақ қойыңыз — әйтпесе сұрақтың астына, өткізбей қалуы да мүмкін.

Мақсатыңыз туризм болса, ондай талап жоқ болса да, кері қайтатын немесе келесі елге баратын билеттің қолда болғаны жақсы.

Кейде «ой, осыны сұрамайды-ау» деген құжаттарды ала салған жөн: сақтандыру полисі, шотыңызда ақша жететін растайтын анықтама, кері қайтатын билет (немесе келесі елге баратын билет, мейлі тіпті автобус билеті болса да — бастысы елден кері шығатыныңызды көрсету), тұратын жеріңізді растау немесе пәтерді жалға алу туралы келісімшарт, жергілікті таныстарыңыздың нөмірі.

Не үшін келгеніңізді де сұрауы мүмкін — сіз ол сұраққа нақты жауап беріп, керек болса не істеп-не қоятыныңызды дәлме-дел айтып беруіңіз керек. Бұдан да қызық сұрақ қою да мүмкін: мысалы, қалай ақша табасыз, әкеңіздің атын білесіз бе, зодиак белгіңіз қандай деген сияқты.

Әр сұраққа шынайы жауап берген дұрыс, өйткені олар тек сіздің жауабыңызды емес, өзіңізді қалай ұстайтыныңызды да тексереді  — кідіріп қаласыз ба, күмән туындай ма әлде мүмкін ұмытып қалатын шығарсыз. Егер жауаптарыңыз шекарашыға ұнамай, қосымша сұрақ қойғысы келсе бөлек бөлмеге шақыруы мүмкін — қорқудың қажеті жоқ, регламент сондай: кезекте тұрғандардың санын көбейтпеу үшін «терезенің» алдында сізді үш минуттан артық ұстамайды.

Кіруге рұқсат бермеді, не істесем екен?

Бастысы байбалам салып, ашуланып, күйіп-пісудің қажеті жоқ — егер шешім нақты болмаса, не нәрсе керек екенін жай ғана қайта сұрап, туыстарыңыздан жетпей жатқан құжаттарды жіберуін өтініңіз немесе поштадан шығарып алуға ұмытып кеткен растау қағаздарын тауып алыңыз, қосымша сұрақтар да жауап беруге келісу керек.

Сізді кіргізбеуге қатысты шешім нақты болса, қолдан келер басқа шаа жоқ. Бірақ сізге міндетті түрде себебі көрсетілген ресми қағазды береді, сіз оны алып, елдегі консулдыққа барып, апелляция сұрай аласыз. Егер шешім әділ болмаса, ұшуға кеткен қаражатты сізге өтеп береді.

Қайткен күнде де кіруге рұқсат бермегені алда мүлдем кіргізбейді деген сөз емес — өйткені бұл депортация емес қой. Қандай проблема болғанын біліп алғаннан кейін оны шешіп, тағы да бақ сынай аласыз — әрине, бұл жағымды жағдай емес, бірақ кейде оның да пайдасы бар.